Thuốc điều trị HIV/AIDS: Tác dụng phụ và cách khắc phục
Bệnh HIV là gì?
HIV là một hội chứng gây suy giảm miễn dịch ở người do nhiễm phải virus HIV (Human Immunodeficiency Virus). Virus gây nên bệnh HIV thuộc họ Retroviridae, là loại virus có vật chất di truyền là RNA một sợi dương có áo ngoài. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus nhân lên và tấn công hệ miễn dịch của người bệnh bao gồm các đại thực bào, các lympho bào T. Kết quả làm suy giảm chức năng miễn dịch, tạo điều kiện cho sự phát triển hoặc xâm nhập của các vi sinh vật gây hại nên HIV còn gọi là bệnh cơ hội.
Triệu chứng của người mắc HIV là gì?
Người nhiễm HIV có các triệu chứng tiến triển khác nhau qua các giai đoạn. Có thể tóm lược các triệu chứng nhiễm HIV qua 3 giai đoạn dưới đây:
Giai đoạn nhiễm trùng tiên phát:
Là giai đoạn virus vừa xâm nhập vào cơ thể người bệnh, giai đoạn này virus phát triển và nhân lên rất nhanh chóng.
Sau 2 - 4 tuần kể từ khi phơi nhiễm, bệnh nhân có thể sẽ có các triệu chứng: sốt, ho, nổi hạch, phát ban, viêm họng, đau mỏi cơ, có thể đau đầu, buồn nôn, sút cân, sưng gan lách.
Các triệu chứng kéo dài khoảng 1 tuần đến 1 tháng và xuất hiện không rõ ràng nên bệnh nhân thường nhầm lẫn với cảm cúm thông thường.
Giai đoạn mạn tính:
Giai đoạn này, một lượng lớn virus sẽ bị tác động bởi hệ miễn dịch nên chuyển sang tình trạng nhiễm trùng mạn tính, hay còn gọi là giai đoạn tiềm ẩn.
Thời gian của giai đoạn này kéo dài từ vài tuần đến vài năm, có khi lên đến 20 năm. Bệnh nhân có thể lây bệnh cho người khác trong giai đoạn này.
Trong suốt giai đoạn này, các hạch bạch huyết thường xuyên bị viêm do bắt giữ virus để bảo vệ cơ thể.
Giai đoạn AIDS:
Virus tấn công và làm suy giảm hệ miễn dịch, vô hiệu hóa miễn dịch trung gian qua tế bào và tạo cơ hội cho nhiễm trùng do các vi sinh vật khác gây ra.
Đặc trưng cho sự suy giảm miễn dịch là nhiễm nấm Candida species ở miệng, bệnh lao, viêm phổi do nấm, bùng phát virus herpes gây nên bệnh ung thư hạch bạch huyết, zona thần kinh.
Bệnh nhân bị sút cân không rõ nguyên nhân và dễ mắc phải các nhiễm trùng thông thường. Cuối thời kỳ, bệnh nhân dễ bị tấn công và tử vong do các bệnh nhiễm trùng cơ hội.
Giai đoạn nhiễm trùng tiên phát:
Là giai đoạn virus vừa xâm nhập vào cơ thể người bệnh, giai đoạn này virus phát triển và nhân lên rất nhanh chóng.
Sau 2 - 4 tuần kể từ khi phơi nhiễm, bệnh nhân có thể sẽ có các triệu chứng: sốt, ho, nổi hạch, phát ban, viêm họng, đau mỏi cơ, có thể đau đầu, buồn nôn, sút cân, sưng gan lách.
Các triệu chứng kéo dài khoảng 1 tuần đến 1 tháng và xuất hiện không rõ ràng nên bệnh nhân thường nhầm lẫn với cảm cúm thông thường.
Giai đoạn mạn tính:
Giai đoạn này, một lượng lớn virus sẽ bị tác động bởi hệ miễn dịch nên chuyển sang tình trạng nhiễm trùng mạn tính, hay còn gọi là giai đoạn tiềm ẩn.
Thời gian của giai đoạn này kéo dài từ vài tuần đến vài năm, có khi lên đến 20 năm. Bệnh nhân có thể lây bệnh cho người khác trong giai đoạn này.
Trong suốt giai đoạn này, các hạch bạch huyết thường xuyên bị viêm do bắt giữ virus để bảo vệ cơ thể.
Giai đoạn AIDS:
Virus tấn công và làm suy giảm hệ miễn dịch, vô hiệu hóa miễn dịch trung gian qua tế bào và tạo cơ hội cho nhiễm trùng do các vi sinh vật khác gây ra.
Đặc trưng cho sự suy giảm miễn dịch là nhiễm nấm Candida species ở miệng, bệnh lao, viêm phổi do nấm, bùng phát virus herpes gây nên bệnh ung thư hạch bạch huyết, zona thần kinh.
Bệnh nhân bị sút cân không rõ nguyên nhân và dễ mắc phải các nhiễm trùng thông thường. Cuối thời kỳ, bệnh nhân dễ bị tấn công và tử vong do các bệnh nhiễm trùng cơ hội.
Tác dụng phụ của thuốc HIV:
Tác dụng phụ ngắn hạn:
- Mệt mỏi: Cố gắng lên lịch nghỉ ngơi thêm và giảm bớt làm các công việc nặng…
- Buồn nôn: Ăn nhiều bữa nhỏ và hạn chế thức ăn cay...
- Tiêu chảy: Uống nhiều nước và đồ uống lành mạnh khác như nước hoa quả hoặc nước canh để thay thế lượng chất lỏng bị mất.
- Nỗi mề đay: Tránh xa các sản phẩm có mùi thơm, cố gắng mắc quần áo làm từ sợi tự nhiên, mềm mại như bông và vải lanh.
Tác dụng phụ dài hạn:
Các tác dụng phụ đáng kể hơn của việc điều trị HIV có thể phát triển theo thời gian. Điều quan trọng là phải trao đổi thường xuyên với bác sĩ hoặc nhóm chăm sóc, nếu có các bất thường trong quá trình dùng thuốc mà không được tự ý bỏ thuốc. Mặc dù các tác dụng phụ có thể nghiêm trọng nhưng hậu quả của việc không dùng thuốc điều trị HIV có thể tồi tệ hơn nhiều.
Những tác dụng phụ này có thể bao gồm:
Tăng cholesterol máu, một bất lợi của thuốc điều trị HIV
Một xét nghiệm máu đơn giản có thể kiểm tra những thay đổi này. Bạn có thể cần bắt đầu dùng thuốc điều trị cholesterol và tránh chất béo trong chế độ ăn uống hàng ngày.
Tăng đường máu
Tăng đường máu sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Để giảm nguy cơ này, cần phải điều chỉnh chế độ ăn uống và chế độ thuốc men.
Rối loạn phân bố mỡ
Tác dụng phụ này có thể dẫn đến tích tụ chất béo ở một số vùng nhất định của cơ thể, chẳng hạn như bụng và giảm mỡ ở những vùng khác như mặt và tay chân. Tập thể dục rèn luyện sức bền cũng như một số loại thuốc có thể giúp khắc phục vấn đề này.
Tích tụ axit lactic trong máu
Các triệu chứng bao gồm chán ăn, buồn nôn, nôn và đau dạ dày. Báo cáo những triệu chứng này cho bác sĩ càng sớm càng tốt.
Loãng xương
Những người đang áp dụng một số chế độ điều trị ARV có nguy cơ loãng xương khiến xương dễ gãy hơn. Thường xuyên kiểm tra mật độ xương. Các bước phòng ngừa bao gồm tập thể dục chịu được trọng lượng và một chế độ ăn uống tăng cường sức khỏe của xương.
Bệnh gan
Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm đau bụng, nước tiểu sẫm màu, vàng da và phân có màu sáng hoặc màu đất sét. Thông báo cho bác sĩ biết để được kiểm tra xem có cần phải điều trị hay không.
Những tác dụng phụ này có thể bao gồm:
Tăng cholesterol máu, một bất lợi của thuốc điều trị HIV
Một xét nghiệm máu đơn giản có thể kiểm tra những thay đổi này. Bạn có thể cần bắt đầu dùng thuốc điều trị cholesterol và tránh chất béo trong chế độ ăn uống hàng ngày.
Tăng đường máu
Tăng đường máu sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Để giảm nguy cơ này, cần phải điều chỉnh chế độ ăn uống và chế độ thuốc men.
Rối loạn phân bố mỡ
Tác dụng phụ này có thể dẫn đến tích tụ chất béo ở một số vùng nhất định của cơ thể, chẳng hạn như bụng và giảm mỡ ở những vùng khác như mặt và tay chân. Tập thể dục rèn luyện sức bền cũng như một số loại thuốc có thể giúp khắc phục vấn đề này.
Tích tụ axit lactic trong máu
Các triệu chứng bao gồm chán ăn, buồn nôn, nôn và đau dạ dày. Báo cáo những triệu chứng này cho bác sĩ càng sớm càng tốt.
Loãng xương
Những người đang áp dụng một số chế độ điều trị ARV có nguy cơ loãng xương khiến xương dễ gãy hơn. Thường xuyên kiểm tra mật độ xương. Các bước phòng ngừa bao gồm tập thể dục chịu được trọng lượng và một chế độ ăn uống tăng cường sức khỏe của xương.
Bệnh gan
Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm đau bụng, nước tiểu sẫm màu, vàng da và phân có màu sáng hoặc màu đất sét. Thông báo cho bác sĩ biết để được kiểm tra xem có cần phải điều trị hay không.
Rối loạn phân bố mỡ do thuốc điều trị HIV gây ra:
HIV và một số loại thuốc được sử dụng để điều trị HIV/AIDS có thể dẫn đến mất chất béo (teo mỡ) hoặc sự di chuyển chất béo xung quanh cơ thể và lưu trữ chất béo ở những nơi bất thường - những thay đổi khác nhau này gọi chung là rối loạn phân bố mỡ.
Chất béo cũng có thể hình thành lắng đọng trên tim, gan hoặc trong máu, hoặc có thể tích tụ dưới dạng mỡ nội tạng xung quanh bụng hoặc các khu vực khác.
Thế hệ sớm nhất của ART chứa một số enzym ngăn chặn HIV được gọi là chất ức chế men sao chép ngược nucleoside gây ra các vấn đề như teo mỡ.
TS. Steven Grinspoon, từng là trưởng đơn vị chuyển hóa tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts ở Boston cho biết, ngày nay mối quan tâm mới nhất liên quan đến việc sử dụng các chất này là tăng cân. Hậu quả lâu dài về tim mạch của việc tăng cân sẽ khó lường.
Nghiên cứu cho thấy, có tới 32% người nhiễm HIV có tình trạng rối loạn phân bố mỡ (còn gọi là hội chứng tái phân bổ mỡ liên quan đến HIV, hoặc HARS), đôi khi được bệnh nhân gọi là "bụng cứng". Trong tình trạng này, chất béo tích tụ bên dưới cơ bụng và đôi khi ở lưng trên hoặc cổ. Chất béo sâu, hoặc mô mỡ nội tạng, có cảm giác cứng hơn chất béo nằm ngay dưới da. Đồng thời có thể khiến người bệnh bị mất lớp mỡ mềm ở mặt, tay, chân và mông.
HARS có thể gây ra các tác động tiêu cực hàng ngày về thể chất, từ gập người và khó thở đến các vấn đề về dạ dày như trào ngược axit, đau quặn bụng, loét dạ dày tá tràng, táo bón và tiêu chảy. Nó cũng có thể gây ra những hậu quả về mặt tinh thần, như trầm cảm và lo lắng do bị kỳ thị, cơ thể không hài lòng và mất khả năng vận động. Theo thời gian, bụng cứng có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, bệnh tim và gan, ung thư, thậm chí tử vong.
Nếu tình trạng mỡ bụng không biến mất sau khi thực hiện chế độ ăn kiêng và tập thể dục, hãy trao đổi với bác sĩ xem đó có thể là mô mỡ nội tạng hay không. Có thể dùng một số loại thuốc có thể nhắm vào lớp mỡ sâu này.
Chất béo cũng có thể hình thành lắng đọng trên tim, gan hoặc trong máu, hoặc có thể tích tụ dưới dạng mỡ nội tạng xung quanh bụng hoặc các khu vực khác.
Thế hệ sớm nhất của ART chứa một số enzym ngăn chặn HIV được gọi là chất ức chế men sao chép ngược nucleoside gây ra các vấn đề như teo mỡ.
TS. Steven Grinspoon, từng là trưởng đơn vị chuyển hóa tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts ở Boston cho biết, ngày nay mối quan tâm mới nhất liên quan đến việc sử dụng các chất này là tăng cân. Hậu quả lâu dài về tim mạch của việc tăng cân sẽ khó lường.
Nghiên cứu cho thấy, có tới 32% người nhiễm HIV có tình trạng rối loạn phân bố mỡ (còn gọi là hội chứng tái phân bổ mỡ liên quan đến HIV, hoặc HARS), đôi khi được bệnh nhân gọi là "bụng cứng". Trong tình trạng này, chất béo tích tụ bên dưới cơ bụng và đôi khi ở lưng trên hoặc cổ. Chất béo sâu, hoặc mô mỡ nội tạng, có cảm giác cứng hơn chất béo nằm ngay dưới da. Đồng thời có thể khiến người bệnh bị mất lớp mỡ mềm ở mặt, tay, chân và mông.
HARS có thể gây ra các tác động tiêu cực hàng ngày về thể chất, từ gập người và khó thở đến các vấn đề về dạ dày như trào ngược axit, đau quặn bụng, loét dạ dày tá tràng, táo bón và tiêu chảy. Nó cũng có thể gây ra những hậu quả về mặt tinh thần, như trầm cảm và lo lắng do bị kỳ thị, cơ thể không hài lòng và mất khả năng vận động. Theo thời gian, bụng cứng có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, bệnh tim và gan, ung thư, thậm chí tử vong.
Nếu tình trạng mỡ bụng không biến mất sau khi thực hiện chế độ ăn kiêng và tập thể dục, hãy trao đổi với bác sĩ xem đó có thể là mô mỡ nội tạng hay không. Có thể dùng một số loại thuốc có thể nhắm vào lớp mỡ sâu này.
HIV kháng thuốc:
Tiến sĩ Grinspoon cho rằng, thay đổi loại thuốc để tránh một số tác dụng phụ nhất định không phải lúc nào cũng là giải pháp tốt nhất. Với điều trị HIV, bạn có thể phát triển khả năng kháng lại các liệu pháp điều trị nếu bạn tiếp tục chuyển đổi các liệu pháp điều trị.
Tình trạng kháng thuốc ở HIV thường xảy ra khi virus có cơ hội đột biến (tạo ra các biến thể mới của chính nó) và nhân lên khiến cho thuốc điều trị không còn tác dụng nữa. Nguy cơ kháng thuốc tăng lên khi không dùng thuốc điều trị HIV đúng theo chỉ dẫn, hoặc bỏ liều, bắt đầu và ngừng sử dụng ART, hoặc thường xuyên chuyển đổi thuốc.
Nếu bạn thấy các thuốc trị HIV của mình không còn hiệu quả, hãy trao đổi với bác sĩ. Xét nghiệm máu có thể xác định tình trạng kháng thuốc và giúp xác định các lựa chọn điều trị HIV hiệu quả khác cho bạn.
TSI Hà Nội là đơn vị chuyên cung cấp các vật tư vô trùng phục vụ xét nghiệm máu (HIV) bao gồm: kim chích máu đầu ngón tay, ống lấy máu chân không,…
Chi tiết liên hệ:
CÔNG TY CỔ PHẦN TSI HÀ NỘI
Địa chỉ: 182 Lò Đúc, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
Hotline: 0812.035.888( Zalo/ WhatsApp)
Email: marketing@tsivn.com.vn/sales@tsivn.com.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/Tsihanoicompany
Tình trạng kháng thuốc ở HIV thường xảy ra khi virus có cơ hội đột biến (tạo ra các biến thể mới của chính nó) và nhân lên khiến cho thuốc điều trị không còn tác dụng nữa. Nguy cơ kháng thuốc tăng lên khi không dùng thuốc điều trị HIV đúng theo chỉ dẫn, hoặc bỏ liều, bắt đầu và ngừng sử dụng ART, hoặc thường xuyên chuyển đổi thuốc.
Nếu bạn thấy các thuốc trị HIV của mình không còn hiệu quả, hãy trao đổi với bác sĩ. Xét nghiệm máu có thể xác định tình trạng kháng thuốc và giúp xác định các lựa chọn điều trị HIV hiệu quả khác cho bạn.
TSI Hà Nội là đơn vị chuyên cung cấp các vật tư vô trùng phục vụ xét nghiệm máu (HIV) bao gồm: kim chích máu đầu ngón tay, ống lấy máu chân không,…
Chi tiết liên hệ:
CÔNG TY CỔ PHẦN TSI HÀ NỘI
Địa chỉ: 182 Lò Đúc, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
Hotline: 0812.035.888( Zalo/ WhatsApp)
Email: marketing@tsivn.com.vn/sales@tsivn.com.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/Tsihanoicompany
